Aşık Tarzı Halk Edebiyatı Slayt Konu Anlatımı

Aşık Tarzı Halk Şiirinin Özellikleri

Aşık Tarzı Halk Edebiyatı sunumunu aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz. Ayrıca sunumun içeriği bilgi olarak aşağıda sunulmuştur. Kolay gelsin...

AŞIK TARZI HALK ŞİİRİ

Edebiyatımızda halkın anlayabileceği yalın bir dille ve genellikle saz eşliğinde şiirler söyleyen şairlere halk şairi (aşık – ozan) denir. Bunların ortaya koyduğu şiirlere de Âşık Tarzı Halk Şiiri adı verilir.
İslamiyet'ten önceki dönemlerden günümüze kadar sürmüştür. Halkın içinde yaşayan aşıklar, şiirlerinde aşk, ayrılık, ölüm, yalnızlık, kahramanlık, yiğitlik, gurbet, tabiat gibi temaları dile getirmişlerdir

 Ayrıca sosyal olaylar ile dinî-tasavvufi konulara da yer vermişlerdir.
Aşık tarzı şiirlerde şiirleri yazıya geçirme geleneği çok zayıftır. Bu yüzden birçok şiir unutulmuş ya da dilden dile dolaşarak anonim hale gelmiştir.
Âşık edebiyatının başlıca nazım biçimleri (şiir türleri) koşma, semai, varsağı ve destandır.

 DİĞER 10. SINIF KONUSU ANONİM HALK EDEBİYATI KONU ANLATIMI VE SLAYTINA BURAYI TIKLAYARAK ULAŞABİLİRSİNİZ.

KOŞMA

Doğa, aşk, sevgi, ölüm, ayrılık, gurbet, yiğitlik, toplumsal olaylar gibi konuların işlendiği Âşık edebiyatı şiir türüdür.
Konu bakımından Divan edebiyatındaki gazele benzer. 3-5 dörtlükten oluşur. Hece ölçüsünün 6+5 veya 4+4+3 duraklı 11’li kalıbıyla yazılır. Uyak düzeni abab, cccb, dddb, eeeb … şeklindedir. Son dörtlükte şairin mahlası kullanılır.
Koşmalar  konularına göre koçaklama, güzelleme, taşlama, ağıt gibi türlere ayrılır.

Koşma Örneği

Vara vara vardım ol kara taşa,
Hasret ettin beni kavim kardaşa,
Sebep ne gözden akan kanlı yaşa,
Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm

Nice sultanları tahttan indirdi
Nicesinin gül benzini soldurdu
Nicelerin gelmez yola gönderdi
Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm

Karacoğlan der ki kondum göçülmez
Acıdır ecel şerbeti içilmez
Üç derdim var birbirinden seçilmez
Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm        
(Karacaoğlan)

Semai

Özel bir ezgiyle ve sekizli hece ölçüsüyle söylenen Halk edebiyatı nazım şeklidir. Semailer dörtlüklerle ve abab, eceb, dddb…şeklinde kafiyelenen şiirlerdir. Semailerin dörtlük sayısı üç ile beş arasında değişir. Semailerde genellikle doğa, güzellik, ayrılık, kavuşma gibi duygusal ve lirik konular işlenir. Semai denince akla ilk gelen isim Karacaoğlan‘dır.

Semai Örneği

Gönül Gurbet Ele Çıkma

Gönül gurbet ele çıkma
Ya gelinir ya gelinmez
Her dilbere meyil verme
Ya sevilir ya sevilmez

Yöğrüktür bizim atımız
Yardan atlattı zatımız
Gurbet ilde kıymatımız
Ya bilinir ya bilinmez

Bahçemizde nar ağacı
Kimi tatlı kimi acı
Gönüldeki dert ilacı
Ya bulunur ya bulunmaz

Deryalarda olur bahri
Doldur ver içem zehri
Sunam gurbet elin kahrı
Ya çekilir ya çekilmez

Emrah der ki düştüm dile
Bülbül figan eder güle
Güzel sevmek bir sarp kale
Ya alınır ya alınmaz
                         (Erzurumlu Emrah)

Varsağı

Kendine özel bir ezgiyle ve yiğitçe, mertçe bir üslupla söylenen koçaklama tarzı şiirlerdir. Daha çok Güney Anadolu’da yaşayan Varsak Türkleri tarafından söylendiği için bu adla anılmıştır.

Destan

Daha çok hece ölçüsünün 11’li kalıbıyla, dörtlük nazım birimiyle söylenen Âşık şiiri ürünüdür. Şekil olarak Halk edebiyatının en uzun ürünü olan destanlar, her yönüyle koşmaya benzer. Dörtlük sayısı, anlatım ve ezgisiyle koşmadan ayrılır. Dörtlük sayısı yüze kadar çıkanlar vardır.

İNDİR: Aşık Tarzı Halk Şiiri Slayt - Sunum