Geleneksel Türk Tiyatrosu Slayt İndir |
GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU
Geleneksel Türk Tiyatrosu denince akla karagöz, meddah, orta oyunu ve köy seyirlik oyunu gelir.Tiyatro ismiyle olmasa da kültürümüzde geleneksel tiyatro geniş yer tutar. Seyirlik oyun adıyla anılmıştır. Geleneksel tiyatro eserleri genellikle doğaçlamadır. Yazılı bir metne bağlı kalmaz. Sahne gerektirmez. Temel unsur komedidir. Ayrıca şarkı, dans, söz oyunları ve taklit önemli yer tutar. Sürekli oynanmaz; bayram, düğün gibi önemli günlerde oynanır.
Geleneksel tiyatro türleri şunlardır:
1.Karagöz
2.Meddah
3.Orta Oyunu
4. Köy Seyirlik Oyunu
Karagöz Slayt indir |
Meddah Slayt indir |
Geleneksel Tiyatro Nedir |
1. KARAGÖZ
Deriden kesilen insan, hayvan, bitki şeklindeki bazı tasvirlerin arkadan ışıklandırılarak beyaz bir perde üzerine yansıtılmasıyla oynanan bir gölge oyunudur.Gölge oyunun ilk olarak nasıl ortaya çıktığıyla ilgili kesin bilgiler yoktur. Çin’de, Mısır’da ortaya çıktığı ve sonradan Anadolu’ya geldiğiyle ilgili bazı bilgiler vardır. Halk arasında kabul gören rivayet ise oyunun temel karakterleri olan Karagöz ve Hacivat’ın Osmanlı döneminde yaşayan iki inşaat ustası oldukları yönündedir. Daha sonra bu iki karakter Şeyh Küsteri adlı kişi tarafından deriden yapılmış figürlerle oynatılmıştır. Karagöz oyununda sahne arkadan ışıklandırılmış beyaz bir perdedir. Figürler deve derisinden yapılmıştır. Oyun perdenin arkasında hayali ya da hayalbaz denilen kişi tarafından oynatılır ve seslendirilir.
Karagöz ve Hacivat oyunun en önemli iki karakteridir. Karagöz okumamış, cahil ve kaba bir halk adamıdır. Kelimeleri yanlış anlayarak ortaya komik durumlar çıkarır. Hacivat’la alay eder. Hacivat ise okumuş ve bildiğiyle hava atmayı seven bir karakterdir. Bilgisiyle Karagözü ezmeye çalışır. Uyanık ve çıkarcıdır. Karagöz’ü kullanmaya çalışır ama genelde ondan dayak yer. Karagöz ve Hacivatın dışında oyunda Çelebi, Zenne, Beberuhi, Matiz, Tuzsuz Deli Bekir, Himmet, Tiryaki gibi karakterler vardır.
Karagöz oyunu mukaddime, muhavere, fasıl ve bitiş ismi verilen dört bölümden oluşur.
2. MEDDAH
Tek kişiyle oynanan bir oyundur. Oyunu canlandıran kişiye meddah denir. Meddah topluluk karşısında halk hikâyeleri anlatır. Taklitler yapar. Meddah yüksekçe bir yere oturur. Bir eline değnek alır. Değneği oyunu başlatmak için kullanır. Meddahın en önemli özelliği iyi taklit yapmasıdır.Meddah oyunu kahvehane, meydan gibi yerlerde oynanır. Osmanlı döneminde köy köy gezen meddahlar bulunurdu. Meddahlar, Ferhat ile Şirin, Leyla ile Mecnun gibi halk hikâyelerini anlatırlar.
Meddah oyunu doğaçlamaya dayanır. Yazılı bir metin yoktur.
3. ORTA OYUNU
Orta oyunu 19. yy.da Karagöz ve meddah oyununun gelişmesiyle ortaya çıkmış bir halk tiyatrosudur. Meydanda, orta bir yerde oynandığı için bu adı almıştır.Orta oyununun en önemli karakterleri Pişekar ve Kavuklu’dur. Pişekar, konuşmasını bilen ağırbaşlı bir karakterdir. Kavuklu ise kaba, dobra ve patavatsız bir tiptir. Kavgalara yol açar. Oyunda Kavuklu ve Pişekar’ın kendilerine göre ayrı birer müziği vardır. Pişekar ve Kavuklu’nun yanında orta oyununda Zenne, Arnavut, Çelebi, Rumelili, Kayserili, Cüce, Kambur ve Külhanbeyi gibi karakterler vardır.
Orta oyunu, Karagöz’deki gibi dört bölümden oluşur: Giriş, Tekerleme, Fasıl, Bitiş.
0 Yorumlar
Yorumlarınızı bekliyorum.