 |
| Deneme Yazı Türü Hakkında Bilgi |
DENEME NEDİR?
Yazarın herhangi bir konuda kesin yargılara varmadan düşüncelerini ifade ettiği, sade ve akıcı yazılardır.
Deneme türünü ilk olarak 16. yüzyılda Fransız yazar Montaigne (1533-1592) kaleme aldı ve Denemeler adıyla kitaplaştırdı.
Denemelerde edebiyat, hayat, sanat, insanlar, gelenekler gibi birçok farklı konular ele alınabilir.
Deneme, sade ve anlaşılır bir üslupla yazılır. Zaman zaman yazar kendi kendine konuşuyormuş gibi yazar. Bu yönüyle deneme sohbet (söyleşi) yazı türüne benzer.
Konusuna Göre Denemeler
• Kişisel duyarlılık ve dikkatleri konu alan denemeler,
• Öğretici ve eleştirel denemeler,
• Sosyal ve felsefî konularda bireysel düşünceyi ifade eden denemeler
Denemelerde birinci şahıs yani ben ön plandadır. Yazar pek çok konuda fikirlerini kendisinden yola çıkarak anlatır. Bu yönüyle deneme öznel bir yazı türüdür.
Denemede düşünce, duygudan öndedir. Deneme düşünceye dayalı bir türdür.
Deneme türünün kurucusu ve öncüsü Fransız yazar Montaigne’i İngiliz edebiyatının öncü yazarlarından Francis Bacon (1561-1626) izler.
Bu türde ürün veren başlıca yazarlar arasında şu isimleri sayabiliriz:
ü Ahmet Haşim,
ü Falih Rıfkı Atay,
ü Nurullah Ataç,
ü Suut Kemal Yetkin ,
ü Sebahattin Eyüboğlu,
ü Salah Birsel,
ü Melih Cevdet Anday,
ü Fethi Naci,
ü Selim İleri
Edebiyatımızda İlk Deneme Kitapları
- Ahmet Haşim'in Bize Göre (1928), Gurebahane-i Laklakan (1928);
- Ahmet Rasim'in Eşkâl-i Zaman (1918) ve pek çok yazısı;
- Refik Halit Karay'ın Bir Avuç Saçma (1939), Bir İçim Su (1931), İlk Adım (1941), Üç Nesil Üç Hayat (1943), Makyajlı Kadın (1943), Tanrıya Şikâyet (1944);
- Falih Rıfkı Atay'ın Eski Saat (1933), Niçin Kurtulmak (1953), Çile (1955), İnanç (1965), Pazar Konuşmaları (1966), Kurtuluş (1966), Bayrak (1970) gibi kitaplarını saymak mümkündür.
0 Yorumlar
Yorumlarınızı bekliyorum.